Οι Έλληνες σε Ανατολική Ρωμυλία-Βουλγαρία

Οι Έλληνες σε Ανατολική Ρωμυλία-Βουλγαρία

(Μέρος 2^ο)

Οι πρωτοβούλγαροι θεωρούνται Τουρανικό φύλο που κατά τον 2^ο μ.Χ. αιώνα ξεκίνησε από τις στέπες της Κεντρικής Ασίας και εγκαταστάθηκε στην περιοχή  μεταξύ Εύξεινου Πόντου και Κασπίας Θάλασσας. Στη συνέχεια προέλασαν προς τη Δύση και το 679 μ.Χ υπό τον Ασπαρούχ πέρασαν το Δούναβη και εισήλθαν στο χώρο που αργότερα θα πάρει το όνομα Βουλγαρία. Εκεί αναμίχθηκαν με τις σλαβικές ομάδες που είχαν εγκατασταθεί στην περιοχή νωρίτερα. Έτσι διαμορφώθηκε ο τύπος του Βούλγαρου που γνωρίζουμε.

Σκύθες θεωρούν οι Βυζαντινοί του Βουλγάρους από την πρώτη επαφή μαζί τους. Μάλιστα ο Ιωάννης ο Γεωμέτρης σε ποίημά του περιγράφει τις συμφορές και τις λεηλασίες που υπόκεινται οι Θράκες από τις επιδομές τους.

Είναι ενδιαφέρον ένα απόσπασμα από την Βουλγάρικη ιστορία (έκανα μεγάλη προσπάθεια για την μετάφραση):

« Η Βουλγαρική ιστορία αρχίζει πραγματικά με τους Θράκες. Οι Θράκες ήταν μια ομάδα  ινδοευρωπαϊκών φυλών που ζούσαν σε όλη τη Βαλκανική χερσόνησο περίπου από το 1200 π.Χ.. Οι Θράκες δεν ήταν ενωμένοι σε ένα κράτος.  Αποτελούνταν από μια ομάδα φυλών με χαλαρούς δεσμούς που μερικές φορές πολεμούσαν και μεταξύ τους. Ζούσαν σε οχυρωμένες περιοχές κατά φυλές και είχαν προηγμένη πολιτιστική ζωή. Πολλοί περίτεχνοι Θρακικοί θησαυροί χρυσού και αργύρου έχουν βρεθεί στη Βουλγαρία, και μπορείτε ακόμα να θαυμάσετε μερικά σημαντικά έργα τους όπως παλιές πόλεις, τάφους κ.λ.π και σήμερα, που έρχονται στο φως από τις συνεχείς ανασκαφές που κάνει η αρχαιολογική μας υπηρεσία.

Είχαν πολεμιστές-βασιλιάδες που είχαν επίσης και ιερατικό ρόλο. Μερικά από τα αρχαία τελετουργικά των Θρακών εξακολουθούν να εκτελούνται και σήμερα στη Στράντζα. Ένα παράδειγμα είναι η Nestinarka ο τελετουργικός χορός στη φωτιά, αλλά και άλλα Διονυσιακά και Ορφικά λαικά δρώμενα.

Οι γείτονές τους είδαν τους Θράκες ως πολεμοχαρείς, άγριους και αιμοδιψείς. Φοβήθηκαν ιδιαίτερα τις φυλές που κατοικούσαν στα απομακρυσμένα βουνά. Σήμερα, πιστεύουμε ότι τα τελετουργικά της θρακικής θρησκείας βασίστηκαν γύρω από τη γονιμότητα, τον θάνατο και τη γέννηση, και ότι εκτελούνταν εκστατικές θρησκευτικές τελετές.

Ήταν σε στενή επαφή με τους Έλληνες, ως συγγενικά φύλλα, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στην περιοχή, ξεκινώντας τις αποικίες στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας, όπως Sozopol (Απολλωνία)».

Τον 1ο π.Χ. αιώνα οι Ρωμαίοι κυριάρχησαν σε όλες τις θρακικές φυλές αφού νίκησαν τους Οδρύσες. Κατά τα τέλη του 1ου π.Χ. αιώνα τελευταίοι  υποτάχθηκαν μετά από σκληρές μάχες και οι Δάρδανοι. Οι Θράκες, ανυπότακτοι από την φύση τους και ανεξάρτητοι δεν ανεχόταν την ρωμαική κατοχή. Από τις πρώτες επαναστάσεις μετά από αυτήν του Σπάρτακου και των δούλων το 73 – 71 π.Χ., έχουμε την επανάσταση της θρακικής φυλής των Βέσσων που με ηγεμόνα τον Ραβόκεντο, συγκρούστηκαν με τους Ρωμαίους του στρατηγού Λέυκιου Καλπουρνίου Πείσωνος το 25 π.Χ. Όμως μεγαλύτερη ήταν η επανάσταση των τριών θρακικών φυλών Οδρυσών, Κοιλαληδών και Δίων που έγινε ένα χρόνο νωρίτερα, το 26π.Χ. όταν αυτοκράτωρ στη Ρώμη ήταν ο Τιβέριος.

 Οι μικροεξεγέρσεις των Θρακών κράτησαν μέχρι την ίδρυση της Κωνσταντινούπολης και την μεταφορά της πρωτεύουσας της Ρωμαικής αυτοκρατορίας στο παλιό Βυζάντιο. Οι θράκες τότε πρωταγωνίστησαν αφού ο κύριος κορμός της αυτοκρατορίας ήταν η Θράκη και η πρωτεύουσα αυτής στην Θράκη βρισκόταν. Πολλοί Αυτοκράτορες και αξιωματούχοι ήταν Θρακιώτες όπως  ο Μέγας Κωνσταντίνος (306-337), ο Ιουλιανός ο παραβάτης 9361-363), ο Λέων Α ο Θράξ (457-474), ο Ιουστινιανός Α (518-565), ο Ιωάννης Γ Δούκας  Βατάτζης (1222-1254), ο Μαρκιανός (450-457). Μάλιστα ολόκληρη δυναστεία Βυζαντινών αυτοκρατόρων ήταν Θρακικής καταγωγής. Πρόκειται για την Μακεδονική Δυναστεία.

Κατά της διάρκεια της οθωμανικής αυτοκρατορίας οι Έλληνες Θρακιώτες συνέβαλαν στην οικονομική ανάπτυξη της περιοχής. Για πρώτη φορά οι καπιταλιστικές σχέσεις εμφανίζονται στα εργοστάσια των Ελλήνων, στα καρνάγια, στα τσιφλίκια τους. Όπως γνωρίζουμε, στην Ανατολική Ρωμυλία μέχρι το 1878 υπήρχαν 115 τσιφλίκια από τα οποία περίπου 45 ελληνικά.

Οι καθημερινές καταπιέσεις και ταπεινώσεις ανάγκασαν τους Θράκες να συμμετέχουν ενεργά σε αντάρτικα, κινήματα, Ιερό λόχο του Υψηλάντη και γενικά στην Ελληνική επανάσταση του 1821. Πολλοί και γνωστοί Θράκες υπήρξαν μέλη και χρηματοδότες της φιλικής εταιρείας.

Η συμμετοχή των Θρακών στις κατά ξηρά και θάλασσα μάχες στην εθνική εξέγερση του1821 υπήρξε μεγάλη. Η ίδρυση Ελληνικού Κράτους (Πελοπόννησο και Στερεά Ελλάδα) εξόργισε τους Τούρκους οι οποίοι ξέσπασαν στα εγκλωβισμένα θύματα, τους Θράκες. Ο άμαχος Θρακικός πληθυσμός υπέστη τα πάνδεινα από τους ακόρεστους και εκδικητικούς Τούρκους. Σφαγές, απαγχονισμοί, δηώσεις, λεηλασίες και καταστροφές στη Σαμοθράκη, στο Ισάκ Πασά, Λαλά Κουρουσού και Σεϋμέν του Έβρου. Ομαδικές σφαγές και απαγχονισμοί στην Αδριανούπολη, στο Διδυμότειχο, τις 40 Εκκλησιές, την Αίνο, Μεσημβρία, Σωζόπολη, Φιλιππούπολη, Αγχίαλο, Βάρνα, Ραιδεστό, Καλλίπολη, Σηλυβρία, Μυριόφυτο και αλλού.

Κατά το τελευταίο τέταρτο του 19^ου αιώνα προγραμματίζεται από τους Βουλγάρους ο ξεριζωμός των Βορειοθρακών (Ανατολικορωμιλιωτών). Οι Βούλγαροι που κατά την περίοδο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας είχαν ασπαστεί τον Χριστιανισμό, παραμένουν μέχρι το 1878 μεταξύ Αίμου και Δούναβη υπό Τουρκική κατοχή. Το 1878 μετά τον Ρωσωτουρκικό πόλεμο και με τη βοήθεια της Ρωσίας, η Βουλγαρία γίνεται ανεξάρτητη Ηγεμονία και ένα μέρος της Θράκης μεταξύ Αίμου και Ροδόπης, στο οποίο ζούσαν Θράκες από αρχαιοτάτων χρόνων, γίνεται Ανεξάρτητη Γενική Διοίκηση με το όνομα «Ανατολική Ρωμυλία» ή Ρουμυλία για άλλους ιστορικούς (από το Ρούμ υλί = Χώρος των Ρωμιών). Όλα αυτά αποφασίστηκαν στο Συνέδριο του Βερολίνου το 1878. Η Βάρνα έμεινε εκτός Αν. Ρωμυλίας.

Στην Ανεξάρτητη Γενική Διοίκηση κατοικούσαν εκείνη την εποχή περίπου 600.000 Βούλγαροι, 200.000 Τούρκοι και 200.000 ή 300.000 κατά πολλούς Έλληνες. Βέβαια στις περιοχές αυτές μέχρι τον 6^ο αιώνα δεν υπήρχε ούτε ένας Βούλγαρος και μέχρι το 1362 ούτε ένας Τούρκος. Κατοικούσαν 2.000.000 αυτόχθονες Θράκες και μόνο, οι οποίοι σφαγιάστηκαν και εκτοπίστηκαν τόσο από τους Βουλγάρους, τους Σλάβους και από τους Τούρκους.

Το 1885 η Βουλγαρία με την ανοχή των μεγάλων, τη βοήθεια της Ρωσίας και την αδυναμία επέμβασης της Μικρής και πτωχής Ελλάδας που δεν συνόρευε καν, κατέλαβε την Ανατολική Ρωμυλία και επέκτεινε τα νότια όρια της στην Οροσειρά της Ροδόπης όπου είναι και τα σημερινά.

Αρχίζει το μαρτύριο των Βορειοθρακών.

Το 1905, οι Βούλγαροι, με αφορμή το Μακεδονικό αγώνα, ξέσπασαν με διωγμούς σε βάρος των Ελλήνων της βόρειας Θράκης. Ο διωγμός άρχισε από τη Βάρνα και επεκτάθηκε σε ολόκληρη την Ανατολική Ρωμυλία, με επιθέσεις εναντίον προκρίτων δασκάλων και ιερωμένων που άρχιζαν με ξυλοδαρμό και έφταναν σε δολοφονίες. Το 1906 γενικεύτηκαν οι σφαγές, Καταστροφές 73 εκκλησιών, 80 Ελληνικών Σχολείων, ολοσχερής καταστροφή της Αγχιάλου, εμπρησμοί σπιτιών, καταστροφή ελληνικών ιδρυμάτων, Νοσοκομείων, αρπαγή περιουσιών και απαγόρευση της ελληνικής γλώσσας.

Στις ελληνικές πόλεις Στενημάχο, Βάρνα, Μεσημβρία, Σωζόπολη, Πύργο, Αγαθούπολη, Καβακλή, Φιλιππούπολη, Στάρα Ζαγόρα (Βερόη), Βεσσαπάρα (Παζαρτζίκ), Περιστερά, Κούκλαινα και Άκμπουνάρ, σημειώθηκαν μεγάλες καταστροφές. 88 ελληνικές κοινότητες διαλύθηκαν, η περιουσία τους ανυπολόγιστης αξίας περιήλθε στο βουλγαρικό δημόσιο χωρίς να καταβληθεί καμία αποζημίωση. Μου ήρθε στο μυαλό το βιβλίο του Απόστολου Π. Ευθυμιάδη "Η Συμβολή της Θράκης εις τους απελευθερωτικούς Αγώνας του Έθνους" .
Στο βιβλίο του ο κ. Ευθυμιάδης δεν χρησιμοποιεί το όρο "γενοκτονία". Διαβάζοντάς το όμως θα καταλάβει ο αναγνώστης ότι είναι γραμμένο ακριβώς για να αποδείξει τι σημαίνει  "γενοκτονία".
Τι είναι γενοκτονία :
Η γενοκτονία μπορεί να επιδιωχθεί είτε με σειρά ομαδικών φόνων, όλων ή σχεδόν όλων των μελών μιας φυλής, είτε με συστηματική εξασθένιση αυτής (με διάφορα μέσα) μέχρι τη βαθμιαία εξάλειψή της φυλής.
Στα βίαια δε μέσα αυτά περιλαμβάνονται και σειρά απαγορευτικών μέτρων επί εθνικών, θρησκευτικών, γλωσσικών, ηθικών, ιστορικών ή άλλων παραδόσεων προκειμένου να επέλθει διαφοροποίηση ή αλλοίωση της καταδιωκόμενης φυλής με βέβαιη την συν τω χρόνω απώλεια του εθνικού και φυλετικού γνωρίσματός της.

Έτσι καταστράφηκε ο ελληνισμός της Βόρειας Θράκης που σε μεγάλο ποσοστό, περίπου 200.000, ήλθαν πρόσφυγες και όσοι έμειναν επί έναν αιώνα υφίστανται πιέσεις και προσπάθεια εκβουλγαρισμού.

Κώστας Πινέλης

Πηγές -Bιβλιογραφία – βοηθήματα:

1.      Οι Έλληνες στη Βουλγαρία του Βλάση Αγτζίδη. Ομοσπονδία Θρακικών Σωματείων

2.      Υλικά Συνεδρίου «Ανατολική Ρωμυλία (Βόρεια Θράκη)».

3.     Το καφενείο της ελληνικής διασποράς στη Βουλγαρία 1878-1941

         Σάνια Βέλκοβα, Γκενοβέβα Τσερβενάκοβα.

4.     Θρακική Εστία Θεσσαλονίκης

5.     Οι επαναστάσεις των Θρακών εναντίον των Ρωμαίων  (Πατρίδα μου)

Το δεύτερο από τα τρία αφιερώματα που έγιναν για την Ανατολική Ρωμυλία και δημοσιεύθηκαν στις εφημερίδες «Ειδήσεις» και «Πρωινή» του Κιλκίς>