Κώστας Κάππος:10 χρόνια από τον θάνατο αυτού του υπέροχου συντρόφου και ανθρώπου.

Κώστας Κάππος: «Έχουμε μια ιδεολογία με την οποία πεθαίνουμε ή για την οποία πεθαίνουμε»

10 χρόνια από τον θάνατο αυτού του υπέροχου συντρόφου και ανθρώπου.  

Αυτές τις μέρες έκλεισαν 10 χρόνια  από τον πρόωρο θάνατο του Κώστα Κάππου αυτού του μοναδικού ανθρώπου, του ακριβού συντρόφου μας. Η επέτειος του θανάτου του έρχεται σε μια ιδιαίτερη προεκλογική συγκυρία, που προσφέρει πολύτιμη πείρα για όποιον θέλει να τη λάβει υπόψη του και να βγάλει τα απαραίτητα διδάγματα.

  Ο Κάππος ήταν ένας ολοκληρωμένος άνθρωπος. Εργάτης και διανοούμενος μαζί. Διέψευσε παταγωδώς την λανθασμένη άποψη ότι η προσωπικότητα ενός διανοούμενου συνθλίβεται μέσα στον κοινό αγώνα. Ισοπεδώνεται η προσωπικότητά του. Μέσα στον αγώνα με οδηγό τις κομμουνιστικές αξίες αναδείχθηκε  ακριβώς το μεγαλείο της φυσικής του παρουσίας.

    Ο Κώστας Κάππος  ήταν έτσι όπως τον περιέγραψαν όσοι τον γνώρισαν πραγματικά. Αληθινός. Ευγενικός, καταδεκτικός, ταπεινός, ακέραιος  και προπάντων συνεπής αγωνιστής. Τίποτα παραπανίσιο. Τίποτα ψεύτικο «Γιατί ο Κάππος ήταν φτιαγμένος από εκείνη τη σπάνια στόφα που, όπως έλεγε ο Μαγιακόφσκι, φτιάχνονται οι «ανθρώπινοι άνθρωποι». Γιατί ο Κάππος ήταν Κομμουνιστής. Ήταν τύχη να τον έχεις σύντροφο. Ήταν τιμή να τον έχεις αντίπαλο.

Στη μνήμη του θα αναφέρω μερικά «κομμάτια» από τη ζωή του, όπως γράφτηκαν σε διάφορα αφιερώματα.

Στις 25 Απριλίου 1968 το απόγευμα συνελήφθη. Κρατήθηκε στη Γενική Ασφάλεια ένα μήνα και μετά οδηγήθηκε στο Διόνυσο. Βασανίστηκε ένα μήνα εκεί και τον ξανάφεραν στην Ασφάλεια Αθηνών, από όπου οδηγήθηκε στη Λέρο. Καμία κατηγορία δεν απαγγέλθηκε εις βάρος του. Κανένας μάρτυρας δεν τον κατάγγειλε για τίποτα. Η δουλειά του ήταν λογιστής. Αρτιμελής, καλοφτιαγμένος, από τη φύση του. Το μόνο που δεν ήξερε ήταν η αντοχή του. Αυτή την δοκίμασε στον Διόνυσο και αργότερα στο Μπογιάτι. Όσοι τον ήξεραν πριν, είδαν ότι τόσο η φυσιογνωμία του, όσο και η διάπλαση του είχαν αλλοιωθεί. Τα βασανιστήρια είχαν αλλοιώσει τη διάπλαση και τη μορφή του. Δεκαέξι βασανιστές, εκτός από εκείνους που έδιναν μόνο ξύλο, όργωσαν κυριολεκτικά το κορμί του. Νοσηρές διάνοιες, σατανικοί εφευρέτες. Τέσσερεις στο Διόνυσο, 12 στο Μπογιάτι. (…) 500 περίπου (οι) ώρες βασανιστηρίων, που συνολικά πέρασε σε μπουντρούμια, φυλακές, στα κρατητήρια και στις απομονώσεις (…)». (Απόσπασμα από το βιβλίο «Η Επανάσταση που έρχεται»,

Είχε συγχωρήσει τους βασανιστές του. Ήταν χριστιανοί οι βασανιστές του. Του χτυπούσαν το πρόσωπο μέχρι που φεύγανε κομμάτια. Οι γιατροί αργότερα έπρεπε να αφαιρέσουν με σπάτουλα τους σάπιους ιστούς και να πάρουν υγιείς ιστούς από τα πόδια του για να κάνουν πλαστικές επεμβάσεις. Οι ουλές ήταν οι σφραγίδες της χριστιανικής αγάπης στο σώμα του. ….
Ο ίδιος ήταν άθεος . Δεν ήθελε τη διαιώνιση της παραγωγής οπίου. Δεν πίστευε στη χρησιμότητα κοινωνικών παυσίπονων. Ήθελε θεραπεία των κοινωνικών ασθενειών. Και είχε βαθιά θρησκευτική πίστη στη νομοτέλεια του σοσιαλισμού. Βαθιά πίστη στον λαό και στη σοφία του. Όταν του λέγανε να κοιτάξει λίγο γύρω του, να κοιτάξει λίγο γύρω του, να δει το χάλι του κόσμου, την αμορφωσιά, την υποταγή, τον γουρουνισμό της κατανάλωσης, δεν ήθελε ν' ακούσει κουβέντα. «Ήξερε» ότι ο λαός δεν είναι όπως τον παρουσιάζουν. Διαισθανόταν αυτό που δεν βλέπουμε εμείς...

Ο Κώστας Κάππος αντέδρασε στην προσπάθεια σοσιαλδημοκρατικής μετάλλαξης του ΚΚΕ και της μετατροπής του σε ένα αστικό, μεταρρυθμιστικό κόμμα της αριστερής πτέρυγας –ανεξάρτητα από την αφορμή με την οποία εκδηλώθηκε η αντίδρασή του και τα επιμέρους επεισόδιά της. 

 «Ηταν συγκλονιστική στιγμή που θα μείνει χαραγμένη στην μνήμη μας όλων όσων των έχουμε γνωρίζει από κοντά όταν ήταν βουλευτής του ΚΚΕ και πήρε τον λόγο στην βουλή για να δηλώσει ότι καταψηφίζει την κυβέρνηση Τζαννετάκη:
«Ψήφισα λευκό γιατί είμαι αντίθετος στη συνεργασία του Συνασπισμού με τη Νέα Δημοκρατία … Πιστεύω επίσης ότι η συνεργασία αυτή είναι ολέθρια για το ΚΚΕ … Το ΚΚΕ τείνει να υποταχτεί σε μικροαστικές και αστικές "εκσυγχρονιστικές" θέσεις … Αποκορύφωμα αυτής της στάσης υποταγής είναι η στήριξη της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας από τον Συνασπισμό… Βεβαίως, είμαι κατά της συνεργασίας του Συνασπισμού και με το ΠΑΣΟΚ …».
Διαχώρισε γρήγορα τη θέση του απ’ τη νεοπαγή «νέα Αριστερά», διαγιγνώσκοντας εγκαίρως και διορατικά το μεταμοντέρνο, μη κομμουνιστικό χαρακτήρα της. 

Και πάνω απ’ όλα είναι από τους ελάχιστους προβεβλημένους πρώην, που δεν πέρασαν απέναντι, εξαργυρώνοντας το παρελθόν τους, δε χυδαιλόγησαν ποτέ για το Κόμμα, δεν έπαψε να στέκεται κριτικά δίπλα του, διατηρώντας την αυτονομία της σκέψης του και τς ενστάσεις του. Κι αυτή είναι η πιο σημαντική παρακαταθήκη που αφήνει για τον καθένα μας: η διαλεκτική σύνδεση της κριτικής με τη στήριξη –γιατί κριτική, μόνο σε κάτι που αγαπάς, μπορείς να κάνεις στην πραγματικότητα.»

Περιφρονούσε το χρήμα.  Σε ένα δημοσίευμα των «Νέων» (27-28 Οκτωβρίου 2000)  Γιάννης Διακογιάννης σημείωνε: 

«Οκτώ χρόνια από τότε που πήρε τη βουλευτική σύνταξη, δίνει χωρίς ποτέ να βαρυγκωμήσει, το μεγαλύτερο τμήμα της στη μακρινή Κούβα και στο ΚΚΕ . Και αν δεν είναι σήμερα ενταγμένος σε αυτό συνεχίζει να το ψηφίζει. Ο κ. Κάππος, τελικώς, αν δεν έδινε τα χρήματα του στη χώρα όπου αγωνίστηκε ο Τσε Γκεβάρα και στο Κομμουνιστικό Κόμμα, αλλά τα έπαιζε στο Χρηματιστήριο, αξιοποιώντας τις οικονομικές του γνώσεις, ίσως με τα 40.000.000 που πρόσφερε από το 1992 (200.000 δρχ. τον μήνα στην Αβάνα και άλλα τόσα στο ΚΚΕ) να ήταν σήμερα πλούσιος».

«Σαν πραγματικός κομμουνιστής αισθάνθηκε την ανάγκη να λογοδοτήσει. Έπεσε με τα μούτρα στη μελέτη για να βρει τις αιτίες της ανατροπής και της διάλυσης της Σοβιετικής Ένωσης. Τη στιγμή που οι άλλοι «την έκαναν» με ελαφρά πηδηματάκια για να γλείψουν τους παντοδύναμους πια καπιταλιστές και τα κόμματα τους, εκείνος ζήτησε συγγνώμη για τα λάθη του. Είχε επίγνωση της ευθύνης του αξιωματικού για την τύχη των στρατιωτών του.
Είχε αίσθημα ευθύνης του πολιτικού απέναντι στους ψηφοφόρους του. Έγραψε βιβλίο, από τα λίγα στο είδος του, για το τι πήγε στραβά. Και τι πρέπει να γίνει. Αυτό ενόχλησε εκείνους που δεν την κοπάνησαν μεν από τις πολιτικές τους θέσεις, αλλά συνεχίζουν σαν να μην συνέβη τίποτα. Και δεν του φέρθηκαν σωστά. Του στέρησαν τη δυνατότητα να εκφράζεται. Αλλά το άντεξε κι αυτό.»

Μερικές από τις απαντήσεις που έδωσε σε μια συνέντευξή του:

ΑΠ.: Κάθε μέρα θάβουνε τον Μαρξ και κάθε μέρα τον επιβεβαιώνει η πραγματικότητα. Σας λέει τίποτε η θεωρία της απόλυτης εξαθλίωσης;

ΕΡ.: Μαρία Δαμανάκη;

ΑΠ.: Ηγείται ατάκτων.

ΕΡ.: Μίμης Ανδρουλάκης;

ΑΠ.: «Που ήσουν νιότη που’ δειχνες πως θα γινόμουν άλλος» (Κώστα Βάρναλης).

ΕΡ.: Στάλιν;

ΑΠ.: Δεν τον θάψανε στα Ιεροσόλυμα. Δεν υπάρχει κίνδυνος ν’ αναστηθεί.

ΕΡ.: Υπαρκτός σοσιαλισμός;

ΑΠ.: Ηττήθηκε από τη βαρβαρότητα, από τον ιμπεριαλισμό.

ΕΡ.: Γκορμπατσώφ ή Γιέλτσιν;

ΑΠ.: Πολιτικοί απατεώνες, ηγέτες της αντεπανάστασης

ΕΡ.: «1989»;

ΑΠ.: Οικουμενική χειμερινή κολύμβηση.

ΕΡ.: Κάθαρση;

ΑΠ.: Κόπρος του Αυγείου, με τον Μητσοτάκη στο ρόλο του Ηρακλή

ΕΡ.: Επιστροφή στο ΚΚΕ;

ΑΠ.: Γιατί; Έφυγα;

ΕΡ.: Υπάρχει ΚΚΕ;

ΑΠ.: Και τότε γιατί υπάρχουν δεκάδες αντιΚΚΕ ομάδες, κόμματα και πρόσωπα;

ΕΡ.: Όραμα;

ΑΠ.: Όλη η εξουσία στο προλεταριάτο.

ΕΡ.: Δρόμος;

ΑΠ.: Μαραθώνιος. Για το «νενικήκαμεν».

«   Ο Κώστας Κάππος δεν έπαψε ούτε στιγμή να υπερασπίζεται τις ιδέες του για μια καλύτερη κοινωνία. Το έκανε με κάθε κόστος. Είτε στα κρατητήρια της χούντας, είτε ως βουλευτής του ΚΚΕ από το 1974 μέχρι το 1989, είτε κατόπιν ως μισθοσυντήρητος λογιστής που αρνιόταν να κρατάει τα λογιστικά μεγάλων εταιρειών που «εκμεταλλεύονταν εργάτες».

    «Την τιμή δεν την χάνεις ό,τι κι αν πουν οι άλλοι. Την τιμή μόνος σου μπορείς να τη χάσεις, με τα καμώματά σου»,συνήθιζε – μνημονεύοντας τον Ζαχαριάδη - να λέει στους φίλους του, χαμογελώντας με κείνο το δικό του χαμόγελο και κοιτώντας τους μέσα από τα χοντρά γυαλιά του.

    Ο Κάππος είχε ένα ατράνταχτο επιχείρημα για τον λόγο που τον υποχρέωνε να κρατά ψηλά τη σημαία της τιμής και του καθήκοντος: «Το όνομα ‘‘Κάππος’’– έλεγε -γράφεται με δύο ‘‘Πι’’. Το πρώτο ανήκει σ΄ εμένα, το δεύτερο ανήκει στους άλλους…….»    (Από το αφιέρωμα του Ν. Μπογιόπουλου)